سبزینه | شرکت تعاونی تولید روستایی

ایمیل ما

themento@info .com

آدرس

اهواز، کیان آباد، خیابان 28 غربی، پلاک 12

تلفن های تماس

06142326967 - 09918727157

نقش کلسیم و مدیریت مصرف آن در باغات مرکبات

نقش کلسیم و مدیریت مصرف آن در باغات مرکبات

نقش کلسیم و مدیریت مصرف آن در باغات مرکبات

کمبود کلسیم در بسیاري از باغهاي مرکبات جهان به ویژه در باغهاي داراي خاكهاي اسیدي، خاكهاي با بافت سبک، خاكهاي داراي تنش مانداب، خاكهاي با بارندگی زیاد یا آبیاري سنگین وجود دارد.

کمبود کلسیم در مرکبات به صورت کلروز حاشیه برگها و نواحی بین رگبرگها ظاهر میشود که میتواند موجب کاهش عملکرد دستگاه فتوسنتزي و تولید محصول شود ناهنجاريهاي فیزیولوژیکی ناشی از کمبود کلسیم یک چالش اقتصادي براي بسیاري از محصولات باغبانی است و این چالش در سالهاي اخیر، به علت کشتهاي متراکم و همچنین افزایش عملکرد در واحد سطح، بیشتر شده است.

1 1
کمبود کلسیم

عوامل بسیاري در توسعه کمبود کلسیم و شدت خسارت این ناهنجاري در درختان میوه تأثیر دارند. یک مجموعه از این عوامل خاکی هستند و بر جذب کلسیم توسط ریشه تأثیر دارند که از مهمترین آنها میتوان به رطوبت خاك، شوري محلول خاك، تهویه خاك، درجه حرارت خاك، غلظت کلسیم در محلول خاك، توازن کاتیونها و آنیونها، توسعه و تولید ناکافی ریشه هاي جدید در خاك اشاره کرد. کمبود کلسیم موجب حساسیت درختان به عوامل بیماريزا به ویژه بیماريهاي قارچی، میشود. کمبود کلسیم موجب افزایش حساسیت درختان مرکبات به بیماريهاي قارچی میشود که به آوندها حمله میکنند و این قارچها موجب حل شدن دیواره سلولی این اندام هدایتی شده و پیدایش نشانه هاي پژمردگی در سرشاخه هاي این درختان میشوند. همچنین میوههاي داراي کمبود کلسیم به عوامل بیماريزا در دوره انبارمانی حساستر هستند .

تحرك کلسیم در خاك و انتقال آن به سطح ریشه


کلسیم موجود در خاك و هر کود کلسیمی  که به خاك منطقه ریشه درختان داده شود براي جذب، ابتدا باید حل شده و وارد محلول خاك شوند و سپس همراه با جریان آب به سطح ریشه منتقل شوند. حرکت آب به سطح ریشه تحت تأثیر اختلاف پتانسیل آبی خاك اطراف ریشه و پتانسیل آبی سطح ریشه است. براي ایجاد و تشدید این اختلاف پتانسیل آبی، وجود ریشهها و برگهاي فعال و موثر ضروري است.
تبخیر و تعرق از برگها موجب ایجاد کشش و حرکت جریان آب در آوندهاي چوبی میشود که در آخر به سلولهاي سطح ریشه میرسد و موجب کاهش پتانسیل آب در سطح ریشه شده و آب از خاك اطراف ریشه  با پتانسیل آبی بیشتر  به سطح ریشه  با پتانسیل آبی کمتر منتقل میشود .

 

کلسیم در درختان مرکبات

غلظت کلسیم در برگها، با افزایش سن برگ درختان افزایش مییابد. به طوريکه غلظت کلسیم در برگها در اواسط خرداد ماه، کمتر از برگها در مرداد ماه است. همچنین با افزایش سن و قطر سرشاخه ها و چوبی شدن آنها، غلظت کلسیم در آن کاهش مییابد.  درمقابل، نتایج غلظت کلسیم در ریشه ها نشان داد که غلظت کلسیم در ریشه هاي فیبري کمتر از غلظت کلسیم در سرشاخه ها است. 

 

نشانه هاي کمبود کلسیم در درختان مرکبات

کمبود کلسیم سبب کـاهش تـوان درختان، کاهش تولید، تنک شدن برگها و برگهاي کوچک ضخیم میشود. در درختان با کمبود شدید کلسیم، دايبک شاخه هاي انتهایی و رشد جوانه هاي ثانویه برگ افـزایش مییابد. درختان با کمبود کلسیم میوه هاي کوچک، بد شکل با کیسه هاي عصاره چروکیده شده تولید میکنند. همچنین میوه هاي این درختان داراي مقدار عصاره کمتر اما اسید و مواد جامد محلول بیشتر هستند. همچنین با کمبود کلسیم، ریزش برگها پیش از بلوغ رخ میدهد که به دنبال آن، برگهاي جدید تولید میشوند که آنها هـم پـیش از بلـوغ ریزش میکنند و سرانجام سرشاخه هایی ضعیف از جوانه هاي جانبی این شاخه ها، توسعه می یابند. 

به طور معمول، کمبود کلسیم معمولا در خاكهاي اسـیدي کـه کلسـیم طبیعـی خـاك شسته شده است بیشتر دیده میشود. استفاده پیاپی از کودهاي آمونیومی، به ویـژه سـولفات آمونیوم، شستشوي کلسیم از خاك را تشدید میکند. 

Captureکمبود

 

Capturکمبودe
کمبود کلسیم برگ مرکبات


کلسیم میوه و محلولپاشی آن مطابق فنولوژي رشد

کلسیم دومین عنصر غذایی از نظر فراوانی در پوست میوه مرکبات است. بخش زیادي از کل کلسیم در بافت گیاهان در دیواره سلولی قرار دارد. کمبود کلسیم به شکل ویژه در نواحی مریستمی که تقسیم سلولی در حال رخ دادن و سلولهاي جدید در حال بوجود آمدن هستند، ظاهر میشود انتقال کلسیم به میوه ممکن است تحت تأثیر پایه، میوه یا میکروکلیماي درخت و همچنین درجه حرارت، رطوبت نسبی و بارندگی منطقه نیز باشد برش عرضی میوه مرکبات نشان میدهد که دستجات آوندي بیشتر در بخش پوست داخلی قرار دارند و با محدود شدن یا توقف تعرق از سطح میوه، تقریباً انتقال آب و عناصر غذایی از راه آوند چوبی نیز به کمترین میرسد و متابولیتها و آب مورد نیاز میوه بیشتر از طریق آوندهاي آبکشی تأمین خواهد شد.

نتایج پژوهشهاي مختلف نشان داد که بافتهاي در حال توسعه، نیاز فوري و پیوسته به کلسیم دارند که توسط آوندهاي چوبی تأمین میشود و به شدت به تعرق از سطح برگ در اندام هوایی وابسته است. کمبود کلسیم و ناهنجاريهاي ناشی از آن، زمانی ایجاد میشود که تعرق پایین و جریان شیره خام نتواند کلسیم کافی براي توسعه بافتهاي در حال توسعه را فراهم نماید. از اینرو، کمبود کلسیم بیشتر در بافتهاي در حال توسعه و به ویژه در نواحی مریستمی جایی که تقسیم سلولی در حال انجام و سلولهاي جدید در حال تولید هستند، پیدا میشود .

کلسیم نمیتواند دوباره از بافتهاي مسن جابجا و توسط آوند آبکشی توزیع شود، از اینرو فراهمی کلسیم در بافتهاي در حال رشد توسط آوند چوبی انجام میشود. محلولپاشی کلسیم  بیشتر براي گریز از کمبود کلسیم در میوه ها استفاده میشود زیرا کلسیم تأثیر زیادي در بهبود کیفیت میوه مرکبات دارد. مقدار کلسیم در میوه بسیار کمتر از برگها است بیشترین جذب کلسیم در گیاه مرکبات از تشکیل میوه تا 45 الی 50روز پس از گلدهی است و پس از ریزش فیزیولوژي تابستانه جذب به سرعت کاهش می یابد

Captureکم
کمبود کلسیم و بور در سرشاخه مرکبات


مدیریت تغذیه 
 

مصرف کافی نیتروژن میتواند از کمبود کلسیم جلوگیري کند. مصرف زیاد نیتروژن موجب افزایش رشد، کاهش غلظت کلسیم در بافتها و افزایش احتمالی ناهنجاريهاي ناشی از کمبود کلسیم میشود مصرف زیاد کودهاي نیتروژنی موجب تحریک رشد رویشی سرشاخه ها به ویژه در فاز اول رشد میوه شده و بیشتر کلسیم انتقالی در شیره خام به این نقاط رشد وارد میشود و کمبود کلسیم را در میوه چه ها تشدید میکند. غلظت زیاد یون آلومینیم در محلول خاك نیز جذب و توزیع کلسیم را کاهش میدهد. مصرف زیاد کودهاي سولفات آمونیوم و سولفات منیزیم، جذب و انتقال کلسیم به اندام هوایی را کاهش میدهند. اثر منیزیم در جذب کلسیم به مقدار نسبی کلسیم و منیزیم در محلول خاك بستگی دارد. مصرف زیاد کودهاي منیزیمی و آمونیومی و افزایش غلظت پتاسیم و آمونیوم در محلول خاك، جذب کلسیم توسط ریشه ها را به شدت کاهش میدهد. در شرایط و غلظت یکسان، اثر آمونیوم در کاهش جذب کلسیم بیشتر از پتاسیم است.

 

شوري

غلظت زیاد نمکها در محلول خاك موجب تشدید کمبود کلسیم در درختان مرکبات میشود. محدود شدن جذب آب در شوريهاي زیاد میتواند یکی از دلایل کمبود کلسیم باشد و با کاهش جذب آب، جذب و انتقال کلسیم نیز کاهش می یابد. همچنین غلظت زیاد سدیم و کلر در محلول خاك به ترتیب در جذب و انتقال کلسیم به اندام هوایی درختان تأثیر دارند و موجب تشدید ناهنجاريهاي ناشی از کمبود کلسیم میشوند 

 

رطوبت خاك و مانداب

توسعه خسارت ناشی از کمبود کلسیم بیشتر در خاكهاي با رطوبت زیاد رخ میدهد. همچنین دوره هاي بی هوازي ناچیز خاك در شرایط آب و هوایی مرطوب میتواند موجب کاهش موقتی انتقال کلسیم به سرشاخه ها شود. مدیریت مناسب آبیاري و دوري از تنش خشکی و تنش ماندابی در منطقه ریشه درختان مرکبات، به ویژه در مرحله اول رشد میوه در افزایش کلسیم میوه ها بسیار موثر است.  

 

نور

شدت نور زیاد، رشد میوه ها را زیاد و میتواند کمبود کلسیم را تشدید کند. شرایط محیطی مناسب براي تعرق بالاي برگهاي بالغ، هدررفت آب گیاه و تنش آبی گیاهان موجب کاهش جریان شیره خام و جذب کلسیم توسط میوه ها و در نتیجه افزایش حساسیت میوه ها به ناهنجاري کمبود کلسیم میشود

 

درجه حرارت محیط

درجه حرارتهاي بسیار کم و زیاد، جذب کلسیم را کم و در نتیجه کمبود کلسیم را تشدید میکنند. اختلاف منفی بین درجه حرارت روز و شب می تواند آشکار شدن ناهنجاريهاي ناشی از کمبود کلسیم را تشدید کند

 

تنش خشکی

تنش خشکی، رشد ریشه، جذب کلسیم توسط ریشه و انتقال آن به اندام هوایی را کاهش میدهد. تنش آبی موجب کاهش شیب پتانسیل آبی بین میوه و برگهاي جوان با تعرق کم میشود در نتیجه جذب کلسیم را کاهش و حساسیت این بافتها را به ناهنجاريهاي کمبود کلسیم افزایش میدهد

 

هرس

هرس شدید زمستانه موجب تشدید رشد رویشی سرشاخه ها و افزایش غیرمعمول اندازه میوهها میشود که یکی از دلایل اصلی کمبود کلسیم و پفی شدن میوه ها در برخی از ارقام مرکبات است. هرس مناسب شکل دهی و مدیریت مناسب هرس درختان بارده موجب بهبود تهویه، کاهش رطوبت نسبی درون تاج درختان و همچنین نفوذ نور بیشتر به داخل تاج درختان و افزایش تعرق میوه چه ها به ویژه در فاز اول رشد میوه میشود که در جذب و انتقال کلسیم به میوه چه ها و میوه هاي جوان بسیار موثر است

 

محلولپاشی کلسیم

محلولپاشی کلسیم در کاهش ناهنجاريهاي ناشی از کمبود کلسیم موثر است. ناهنجاريهاي مربوط به کمبود کلسیم معمولا با ناتوانی گیاهان براي انتقال کلسیم کافی به اندام میوه ها بیشتر مرتبط با میزان ناکافی کلسیم در خاك است.کلسیم یک عنصر نسبت غیر متحرك در گیاهان است از اینرو محلولپاشی آن میتواند کمبود آنرا جبران کند. محلولپاشی تمام اندامهاي رشدي انتهایی جوان، میوهها و در دیگر اندامهاي در حال توسعه در جبران کمبود کلسیم در این اندامها بسیار مهم است و محلولپاشی اندامها و برگهاي مسن و قدیمی، تأثیري در جبران کمبود کلسیم در این اندامها ندارد

 

راهکارهاي عملی رفع کمبود کلسیم در مرکبات

*پرهیز از مصرف زیاد کودهاي سولفات آمونیوم و به ویژه سولفات پتاسیم و سولفات منیزیم در آغاز فصل رشد (مرحله اول رشد میوه)

*زهکشی مناسب کف باغ و خروج آبهاي اضافی از منطقه ریشه

*مصرف بهینه آب آبیاري در طول فصل رشد و اجتناب از تنش خشکی

* پرهیز از هرس شدید زمستانه درختان مرکبات  و انجام هرس مناسب و تدریجی، در سالهاي متوالی. از هرس شدید و یکباره درختان خودداري شود 

* مصرف کودهاي نیتروژنی، متناسب با پیشبینی عملکرد میوه و نیاز مراحل فنولوژي و فیزیولوژي رشد میوه انجام شود 

* محلولپاشی کلسیم در فاز نخست رشد میوه، تأثیر بیشتري در بهبود کیفیت، افزایش اندازه میوه و افزایش غلظت کلسیم میوه ها دارد. مصرف خاکی کودهاي کلسیمی در خاكهاي آهکی تأثیر چندانی در جبران کمبود کلسیم، بهبود کیفیت و اندازه میوهها ندارد. از اینرو به باغداران توصیه میشود از مصرف خاکی کودهاي کلسیم، به روش پخش مستقیم و کودآبیاري در این خاكها اجتناب کنند 

* انتخاب ژنوتیپ ها و پایه هاي با توانایی جذب کلسیم بیشتر میتواند حساسیت درختان به ناهنجاريهاي کمبود کلسیم را کاهش دهد 

* مصرف بهینه دیگر عناصر غذایی نیز میتواند رقابت با کلسیم را براي جذب کاهش دهد و یا رشد رویشی زیاد درختان را مانع شود. رشد رویشی زیاد موجب حرکت بیشتر کلسیم به سمت برگهاي مسن میشود و در مقابل انتقال کلسیم را به برگهاي جوان و میوه ها را کاهش دهد 

* گرچه کلسیم بیشتر توسط آوندهاي چوب منتقل میشود اما توسعه فناوريهایی که حرکت کلسیم را در آوندهاي آبکشی امکان پذیر کند، میتواند حرکت کلسیم را از برگهاي مسن به میوه ها و برگهاي جوان با تعرق کم که بیشترین مقدار آب مورد نیازشان را از آوند آبکشی تأمین میکنند، آسان کند 

کلسیم و شکاف خوردن میوه

شکاف خوردن میوه مرکبات با دیگر میوه ها متفاوت است. این تفاوت به علت مرفولوژي خاص میوه مرکبات است که شامل گوشت و پوست است. فشار ایجاد شده ناشی از توسعه سریع گوشت میوه موجب ایجاد تركهاي ریز و شروع شکاف خوردن در خامه یا ناف انتهاي میوه در محلی میشود که پوست در آن نازکتر و استحکام ساختمانی آن نیز نسبت به بخش هاي دیگر پوست کمتر است.  

 

کلسیم و شکستگی پوست داخلی یا کریزینگ

کلسیم متصل به پکتات در لایه میانی براي استحکام و سفتی دیواره سلولی و همچنین ویژگیهاي ژلاتینی پکتیک ضروري است. همچنین کلسیم به عنوان کوفاکتور در تغییر و تبدیلهاي آنزیمی، تنظیم کننده اسمزي و پیغامبر ثانویه در واکنشهاي آنزیمی عمل میکند.

Capture 4
شکاف خوردن میوه در اثر کمبود کلسیم

 

Captureکل
                      کریزینگ در مرکبات

 

Captureکلس
          کریزینگ در مرکبات

 

کلسیم و انبارمانی

به طورکلی کمبود کلسیم موجب کاهش زمان انبارمانی میوهها میشود که ناشی از افزایش میزان تنفس سلولها و همچنین افزایش احتمال آلودگیهاي قارچی است. افزایش تنفس سلولها به علت تجمع قندهاي محلول و تجمع ترکیبات نیتروژنی محلول با وزن مولکولی کم در سلولها است که سوبستراهاي مناسبی براي آنزیمهاي تنفسی هستند. بیشتر کلسیم بافتهاي گیاهی در دیواره سلولی قرار دارد که پایداري ساختمانی سلول را ایجاد میکند. در مقابل، کمبود کلسیم سبب تجزیه دیواره سلولی و فروپاشی بافتها مانند برگها، نوك سرشاخه ها و میوه ها میشود. از اینرو، در کمبود کلسیم و فراهمی پایین کلسیم، درصد زیادي از میوه هاي مرکبات ریزش خواهند کرد. در کل همبستگی زیادي بین میزان کلسیم برگ و وزن خشک دیواره سلولی برگهاي مرکبات وجود دارد

ارسال نظر

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

دسته بندی مقالات


آخرین پروژه ها


پروژه مسکن سازان سبزینه
پروژه مسکن سازان سبزینه
پروژه بوجاری غلات و حبوبات
پروژه بوجاری غلات و حبوبات
پروژه تولید محصولات گواهی شده شرکت سبزینه
پروژه تولید محصولات گواهی شده شرکت سبزینه
طرح توجیهی زنجیره تولید علوفه کشت تلفیقی شبدر و تریتیکاله
طرح توجیهی زنجیره تولید علوفه کشت تلفیقی شبدر و تریتیکاله

برچسب ها


تبلیغات