پتاسیم

یکی از عناصر اساسی جهت دستیابی به محصول بالا و بازار پسند میباشد. پتاسـیم به مقدار زیاد و برابر با نیتروژن مورد نیاز گیاه مـیباشـد، امـا بیشـترین نیـاز بـه آن بعـد از نیتروژن و در حدود زمان تشکیل سوخ میباشد. پتاسیم بخصوص زمانی کـه مقـدار زیـادي نیتروژن بکار برده میشود مورد نیاز میباشد. مقدار پتاسیم قابل جـذب در خـاك تـابعی از مقدار رس، نوع رس، ظرفیت بافري پتاسیم و میزان تخلیه پتاسیم بین لایـهاي رسـها مـی-باشد. حد بحرانی پتاسیم قابل جذب خاك براي دستیابی به عملکرد هاي حدود 100تـن در هکتار سوخ )سوخ( و در صورت تأمین رطوبت کافی در طول دوره رشد پیاز، در خاکهاي داراي بافت متوسط تا سنگین 250میلیگرم بر کیلوگرم و در خاکهاي سـبک بافـت، 300 میلیگرم بر کیلوگرم در نظر گرفته میشود. بر این اساس بـه ازاي هـر یـک میلـیگـرم بـر کیلوگرم پتاسیم قابل جذب پایینتر از حد بحرانی، در صورتی که میزان رس خـاك کمتـر از 20درصد باشد، مقدار 4/5کیلوگرم در هکتار سولفات پتاسیم و در حالتی که میـزان رس بین 20تا 30درصد باشد، مقدار 5کیلوگرم در هکتـار سـولفات پتاسـیم و در حـالتی کـه میزان رس بیشتر از 40درصد باشد، مقدار 5/8کیلوگرم در هکتار سولفات پتاسیم مصـرف گردد. به عنوان مثال در صورتی که پتاسیم قابل جـذب خـاکی بـا 30درصـد رس معـادل 200میلیگرم بر کیلوگرم گزارش گردیده و قرار باشد مزرعه مورد نظر به کشـت پیـاز و بـا عملکرد مورد انتظار حدود 100تن اختصاص یابد، در این شـرایط لازم اسـت بـراي ارتقـاء سطح پتاسیم قابل جذب خاك بـه بـالاتر از حـد بحرانـی، مقـدار 500کیلـوگرم در هکتـار سولفات پتاسیم مصرف گردد. پیاز به اسـترس شـوري حسـاس بـوده، بنـابراین بایسـتی از منابعی از پتاسیم استفاده به عمل آید که احتمال خسارت به تولید کـاهش یابـد. بنـابراین قبل از کاشت بهتر است از سولفات پتاسیم استفاده شود و در طـول دوره رشـد در صـورت نیاز کلرور پتاسیم مورد استفاده قرار گیرد

گوگرد

یکی از عناصر پر مصرف و مهم در این محصول گوگرد است. گوگرد در پیـاز نسـبت به سایر گیاهان نقش تغذیه اي مهمتري دارد. این عنصر نقـش اساسـی در بهبـود خاصـیت انبارداري و کیفیت طعم پیاز دارد. گوگرد یک عنصر غذائی ضروري براي گیاه است و طعـم مخصوص پیاز وابسته به وجود این عنصر میباشد. زمانی که پیاز بریده مـیشـود ترکیبـات فرار گوگرد در اثر عکس العمل آنزیم آلیناز آزاد میگردند. واریته هاي پیـاز از لحـاظ درصـد ترکیبات گوگرد در سوخ با همدیگر تفاوت دارند. برخی از ترکیبات گوگرد-دار باعث تنـدي پیاز شده و از رشـد قـارچ و بـاکتري جلـوگیري کـرده و باعـث کـاهش ضـایعات در زمـان انبارداري در پیازها شده است. افزایش تندي پیـاز یـک خصوصـیت منفـی در بازارپسـندي محصول میباشد. گوگرد در مقادیر مشابه فسـفر و در برخـی گیاهـان در مقـادیر بیشـتر از فسفر در گیاه یافت میشود. آهکی بودن خاکهاي مناطق پیازکاري از جذب عناصـر غـذایی بخصوص عناصر میکرو توسط گیاه در خاك جلوگیري میکند. با توجه به آهکی بودن اکثر اراضی کشاورزي کشور، جذب عناصر غـذایی بـا مشـکل مواجه است. اکسیداسیون گوگرد در خاك سبب کاهش موضعی pHو در نتیجه افـزایش جـذب عناصري نظیر فسفر، آهن و روي میگردد. جهت تسریع در عمل اکسیداسـیون بایسـتی گـوگرد به همراه باکتريهاي تیوباسیلوس و یا کودهاي آلی مصرف شـود. بـا ایـن اوصـاف مصـرف 300 کیلوگرم در هکتار به صورت تلقیح با باکتري تیوباسـیلوس قبـل از کشـت و سـپس مخلـوط بـا خاك تا عمق 15تا 20سانتیمتري توصیه میشود.

سایر عناصر پر مصرف

در حال حاضر توصیه خاصی براي مصرف خاکی سایر عناصر پرمصرف وجود ندارد چرا که اغلب مصرف آنها عکس العمل مثبت پیاز را به دنبال نداشته است. لکن این موضوع نیاز به بررسیهاي بیشتر دارد. تحقیقات انجام گرفته بر روي اثرات کاربرد کلسیم و منیزیم بر روي عملکرد و کیفیت خیلی کم میباشد. ً سوخهاي پیاز تقریبا داراي 0/5درصد بر پایۀ وزن خشک کلسیم میباشند. بیشترین مقدار جذب کلسیم ً توسط گیاه معمولا زمانی روي میدهد که کود نیترات کلسیم استفادهشود. سوخ ً هاي پیاز تقریبا حاوي 0/1تا 0/15درصد منیزیم میباشد

عناصر کم مصرف ریز مغذي

بر و آهن جزء عناصر ریزمغذي کلیدي هستند که به مقدار زیادتري براي پیاز مـورد نیاز میباشند، اگرچه تعادلی از کلیه عناصر ریزمغـذي بـراي دسـتیابی بـه عملکـرد بـالاي محصولات مورد نیاز میباشد. بر در متابولیسم کربوهیدراتها و سنتز پـروتئین نقـش دارد. همچنین نقش مهمی در حرکت کلسیم در داخل گیاه دارد. بر روي کیفیت انبار مانی پیـاز تاثیر گذار است و این میتواند ناشی از نقش عناصر ریزمغذي در بهبـود تجمـع کلسـیم در سوخها باشد. با توجه به اینکه بر در داخل گیاه متحرك میباشـد، لـذا برگپاشـی آن اغلـب براي گیاه موثر است. آهن در تشکیل کلروفیل و فتوسنتز نقـش دارد. تـاکنون حـد بحرانـی عناصر کم مصرف براي پیاز در کشور تعیین نگردیده است، به ایـن دلیـل تـا زمـان تعیـین دقیق این حدود براي محصول خاص پیـاز در منـاطق مختلـف کشـور مـلاك عمـل حـدود بحرانی معرفی شده به طور عمومی براي گیاهان در منابع و مقالات است.

تنش آبی و شوري

پیازها به تنش آبی خیلی حساس هستند. واکنش پیاز به تنش آبی به صورت کاهش تعرق، فتوسنتز و رشد میباشد. تنش آبی میتواند در اثر وجود نمکهاي محلول در خاك و یا کمبود آب خاك باشد. در طول دورة رشد سوخ، گیاه پیاز نسبت به محصولات دیگر به تنش آبی خیلی حساستر میباشد. تنش آبی در این دوره باعث کاهش عملکرد و اندازه سوخ میشود. در تحقیقات انجام گرفته در کلمبیا تنش آبی در مرحلۀ 3تا 5برگی باعث کاهش 40تا 60درصدي سوخهاي تک مرکز در مقایسه با پیازهاي بدون تنش شد. تحقیقات انجام گرفته در دره ترشیر آمریکا در مزارع پیاز مجهز به سیستم قطرهاي نشان داد که بیشترین عملکرد و اندازة سوخها زمانی به دست میآید که رطوبت خاك تا عمق 20سانتیمتري در حد ظرفیت زراعی نگهداشته شود )در این حالت پتانسیل آب خاك -20کیلو پاسکال میباشد و عددي که تانسیومتر نشان می دهد 0/2بار و یا 20سانتی بار می باشد(. جهت حفظ پتانسیل آب خاك در حد -25کیلوپاسکال به 11الی 20بار آبیاري فاروئی در طی فصل رشد در درة ترشیر نیاز بود. مخلوط کردن کود با خاك قبل از بذرکاري باعث افزایش نمکهاي محلول میشود. سطوح بالاي نمک باعث از بین رفتن بذرها قبل از جوانه زنی میشود. پیازها بعد از مرحلۀ استقرار گیاه میتوانند سطوح بالاي نمک را تحمل کنند. آزمایشات مربوط به تحمل شوري نشان میدهد که کاهش عملکرد در ECبرابر با 1تا 2میلیموس بر سانتیمتر شروع میشود و اگر ECخاك به 4تا 5میلیموس بر سانتیمتر برسد، عملکرد محصول 50درصد کاهش مییابد. مشکلات ناشی از شوري همچنین میتواند شامل › ُ سمیت برخی عناصر همچون بر و سدیم باشد. سمیت بر و سدیم معمولا به کیفیت آب آبیاري بستگی دارد. تحقیقات انجام گرفته نشان میدهد که گیاه پیاز در مقایسه با گیاهانی همچون کاهو، کلم و گل کلم به شوري، سدیم و بر حساسیت بیشتري دارد.