سبزینه | شرکت تعاونی تولید روستایی
سبزینه | شرکت تعاونی تولید روستایی
عارضـه پژمردگـي و خشـكيدگي خوشـه خرمـا در سـالهای اخيـر مهمتریـن معضـل توليدکننـدگان خرمـاي کشـور در اسـتانهاي کرمـان، هرمـزگان، خوزسـتان، بوشـهر، سيســتان و بلوچســتان و برخــي از نواحــي اســتان فــارس بــوده اســت
ميوه هــا ابتــدا پژمــرده ميشــوند. همزمــان بــا پژمرده شــدن ميوه هــا، نــوک محــور خوشــه چه ها خشــک شــده، ســپس لكه هــاي قهــوه اي رنگــي بــر روي آنهــا ظاهــر ميشــود و بتدریــج کل محــور خوشــه چه و ميوه هــا خشــكيده ميشــوند. در برخــي از ارقـام (مثـل مضافتـی) روي دم خوشـه اصلـي نـوار قهـوه اي رنگـي پيـدا ميشـود و نهایتـاً خشـک و چوبـي ميشـود زمـان بـروز عارضـه پژمردگـي و خشـكيدگي، رطوبـت نسـبی هـوا بـه طـور ناگهانـی افــت میکنــد و همزمــان بــا وزش بادهــای گــرم و خشــک اســت.
نتایــج پروژه هــای تحقيقاتــی نشــان میدهد، ميانــه کاری در بيــن درختــان نخــل بــا
گياهـان پوششـی نظيـر یونجـه و سـورگوم، باعـث تعدیـل شـرایط حرارتـي، رطوبتـي و افزایــش رطوبــت نســبي در باغــات خرمــا میشــود بــه ایــن ترتيــب ميانـه کاری خسـارت ناشـی از افزایـش دمـا و وزش بادهـای گـرم و خشـک را در دوره بحرانــی بــروز عارضــه کاهــش میدهــد
در درختان ميوه چند مرحله ریزش ميوه دیده میشود: یــک مرحلــه ریــزش، در مراحــل اوليــه تشــكيل ميــوه اســت کــه مربــوط بــه گلهـای بـارور نشـده و یـا گلهایـی اسـت کـه بـارور شـده اند ولـی بـه دليـل رشـد ناقـص جنيـن و یـا سـقط جنيـن قـادر بـه ادامـه رشـد نيسـتند در نتيجـه ریـزش میکننــد مرحلــه دیگــر ریــزش کــه بــه ریــزش جــودرو یــا ریــزش خــرداد مــاه معــروف اسـت در مرحلـه خـلال ميـوه (سـومين مرحلـه رشـد ميـوه در درختـان خرمـا) دیـده میشــود کــه در اثــر رقابــت بيــن ميوه هــا بــر ســر مــواد غذایــی رخ میدهــد، کــه در نتيجــه آن ميوه هــای ضعيــف ریــزش پيــدا میکننــد و ميوه هــای قــوی باقــی میماننــد
تنک خوشه به دلایل زیر اهمیت دارد:
مدیریـت صحيـح آبيـاري در نخلسـتانها درکاهـش عارضـه تأثيـر بسـزایي دارد. تأمين رطوبـت در سـطح نخلسـتان بویـژه در دوره بحرانـي ایجـاد عارضـه کـه همزمـان بـا کاهــش نســبی رطوبــت در ســطح نخلستانهاســت (از تيــر مــاه لغایــت نيمــه اول شـهریور مـاه بسـته بـه نـوع رقـم و منطقـه کاشـت) راه حـل مناسـبی اسـت. انجـام آبيـاري از زمـان تشـكيل ميـوه تـا اواخـر مرحلـه رطـب هـر 4تـا 7روز یـک بـار بسـته بـه شـرایط خـاک، منطقـه و بـا اولویـت آبيـاری در شـب توصيـه ميشـود
شـرط لازم بـرای امـكان پوشـشدهی خوشـه ها هدایـت صحيـح و بموقـع خوشـه ها به ميـان و پایيـن برگهاسـت. بنابرایـن بـا هدایـت صحيـح خوشـه ها امكان پوشـش دهی مطلـوب آنهـا و کاهـش خسـارت ناشـی از عارضه خشـكيدگی خوشـه فراهم میشـود. بـه منظـور هدایـت صحيـح خوشـه ها، در اغلـب ارقـام خرما کـه داراي دم خوشـه هاي متوسـط تـا بلنـد هسـتند، در اواسـط مرحلـه کيمـري (بسـته بـه نـوع رقـم و شـرایط اقليمــي از اواســط تــا اواخــر خــرداد مــاه) کــه خوشــه ها بــه قــدر کافــي ســنگين شــده و دمخوشــه ها هنــوز انعطاف پذیــر هســتند، آنهــا را از روي برگهــا بلنــد کــرده و از ميــان دمبرگهــا بــه زیــر ســطح برگهــا هدایــت ميكننــد
پوشـشها اگـر در زمـان مناسـب (زمـان تغييـر رنـگ ميوه هـا) اسـتفاده شـوند دارای مزایــای زیر هســتند:
الف- جلوگيری از خسارت ميوه ها توسط پرندگان و زنبورها
ب- ميوه ها از بادهای گرم و سوزان حفظ میشوند
ج- ميوه ها از طوفانهای شن وگرد و غبار حفظ میشوند
د- جلوگيری ازآفتاب سوختگی ميوه ها و بهبود رنگ آنها
هـ- جلوگيری از تبخير، تعرق و چروکيدگی ميوه ها.
در درختـان خرمـا یكـی از راهكارهـای کاهـش خسـارت عارضـه خشـكيدگی خوشـه خرمـا، جلوگيـری از تابـش مسـتقيم اشـعه آفتـاب و وزش بادهـای گـرم و خشـک بـه خوشــه ها، دم خوشــه ها و در نتيجــه تعدیــل دمــای محيــط ميوه هــا و خوشــه اســت. براســاس نتایــج حاصــل از بررســیهای پژوهشــی میتــوان از پوشــشهای ســبد حصيــری (بافتــه شــده از برگهــای نخــل خرمــا و یــا داز) و پارچــهای (متقــال ضخيــم) بــه منظــور کاهــش خســارت عارضــه خشــكيدگی خوشــه خرمــا اســتفاده کــرد
از مزایای پوشش سبد حصيری میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
-1داراي تأثير مطلوب بر کاهش عارضه
-2دسترسي دائمي به ماده اوليه
-3بهبود خواص کمي و کيفي ميوه
-4تبدیل ضایعات نخل به مواد استفاده شدنی
-5دائمي بودن ( 3-4سال کاربرد)
-6ارزان بودن
-7ایجاد اشتغال
تغذیـه صحيـح و مطلـوب عـلاوه بـر آن کـه باعـث افزایـش کميـت و کيفيـت محصول میشـود، مقاومـت گيـاه را در مقابـل آفـات و امـراض گياهـی و شـرایط نامطلـوب آب و هـوا بویـژه تنشهـای حرارتـی و رطوبتـی افزایـش میدهـد. اولویـت اول در بحـث تغذیـه اسـتفاده از کودهـای سـالم ماننـد کـود گاوی و پوسـيده اســت. بــرای درختــان بــالای 10ســال حــدوداً دارای وزن 40تــا 50کيلوگــرم در بهمـن مـاه و هـر 2سـال یـک بـار اسـتفاده شـود. مصـرف منظـم کودهـاي دامـي بـه دليـل تأميـن مـواد غذایـي و بهبـود خصوصيـات فيزیكـي خـاک توصيـه ميشـود
وزش بادهـای گـرم و خشـک در دوره بحرانـی ایجـاد خسـارت عارضـه (تبدیـل خـارک بـه رطـب) یكـی از عوامـل مهـم افزایـش خسـارت عارضـه بـه شـمار میرونـد، احداث بادشـكن میتوانـد تـا حـد زیـادی اثـرات نامطلـوب ایـن عامـل را کاهـش دهـد. بنابرایـن احـداث بادشـكن بویـژه در اطـراف نخلسـتانهاي جدیـد و در مسـير بادهـاي گــرم و خشــک غالــب منطقــه، ســبب کاهــش تبخيــر و تعــرق از برگهــا میشــود درنتيجـه منجـر بـه کاهـش چروکيدگـی در ميوه هـا میشـود
آفـــات درخـــت و خوشـــه هاي خرمـــا بویـــژه مـــوش، زنجـــره، کـــرم ميوه خـــوار، کنـــه تارتـــن و سوســـک کرگدنـــي خرمـــا باعـــث تشـــدید حساســـيت درخـــت، خوشـــه ها و ميوه هـــا بـــه تنشهـــاي محيطـــي از جملـــه عارضـــه پژمردگـــي و خشـــكيدگي خوشـــه خرمـــا ميشـــود. بنابرایـــن مبـــارزه بـــا آنهـــا بایـــد بموقـــع صـــورت گيـــرد
