علائم ظاهری کمبود مواد غذایی در درختان میوه

کمبودهای شدید عناصر غذایی در گیاه به صورت علائم گوناگون قابل مشاهده است که می توان به مواردی چون تغییر رنگ، سوختگی، توقف رشد جوانه های انتهایی، تغییر شکل میوه ها، تفاوت در عملکرد، زودرسی، دیررسی، کوچک شدن میوه ها، نارسایی در رشد، کاهش گسترش ریشه و کاهش خاصیت انبارداری میوه ها اشاره نمود. 

لازم بذکر است که نشانه های کمبود گاهی مشابه هم بوده و همچنین عوامل دیگری چون تغییرات دما، استفاده از سموم، حشرات، باد و دیگر عوامل طبیعی نشانه هایی را از خو بجای می گذارند که مشابه علائم کمبود است. به همین دلیل تشخیص و معالجه کمبود عناصر غذایی از روی علائم ظاهری باید بااحتیاط و توسط کارشناسان انجام گیرد. 

معمولا کمبود عناصر غذایی در گیاهان ناشی از موارد زیر است:

1- کمبود واقعی

کمبود عناصر غذایی در خاک و یا وجود ترکیب شیمیایی غیرقابل جذب برای گیاه

2- کمبود دروغین

کمبود عناصر غذایی به علت ایجاد شرایط خاص در بستر کشت. که در این حالت ریشه ها قادر به جذب عناصر موجود در خاک  نمی باشند که به یکی از علل زیر بستگی دارد:

سرد بودن خاک: در این حالت پتاسیم موجود در ریشه جذب نمی شود.

غرقاب بودن خاک: آهن، مس و کلسیم در خاک غرقابی جذب نمی شوند. آبیاری پی در پی در خاک، شرایط احیا و اکسیداسیون در خاک را فعال نموده و عناصری مانند آهن و منگنز به خاطر اکسیده شدن غیر قابل جذب میشوند. 

پ اچ نامناسب: در خاک های خیلی اسیدی منگنز و روی و در خاک های قلیایی آهن، منیزیوم و بور جذب نمیشوند. 

اثر متقابل و منفی عناصر نسبت به یکدیگر: در این حالت حضور یک عنصر باعث عدم جذب عنصر دیگر می شود. مثلا حضور پتاسیم بیش از حد باعث کمبود منیزیوم می شود و یا حضور بیش از حد نیتروژن باعث رشد رویشی گیاه شده و تعاودل برخی عناصر را در گیاه به هم می زند.  

دلایل بروز کمبود عناصر غذایی در گیاه

شست و شوی خاک

 شتسشوی خاک به ویژه در خاکهای سبک که باعث کمبود عناصر محلول در خاک مثل نیتروژن و منیزیوم می شود. در شرایط اسیدی خاک این حلالیت برای آهن و کلسیم بروز کرده و شسته می شود و در شرایط قلیایی شستشوی پتاسیم اتفاق می افتد. 

فشرده شدن خاک

با فشرده شدن خاک و عدم تبادلات گازی در خاک، گاز دی اکسید کربن محبوس شده و با کربنات های خاک تشکیل بی کربنات داده و رسوب کلسیم می دهد و در شرایط قلیایی ایجاد شده در خاک منجر به کمبود برخی عناصر می شود. 

مصرف کود حیوانی پوسیده نشده

مصرف کود حیوانی پوسیده نشده در ابتدا باعث می شود تا نیتروژن موجود در خاک صرف پوسیدن کود شده و درنتیجه گیاه با کمبود نیتروژ مواجه می شود و از طرفی با مصرف کود حیوانی میزان برخی از عناصر در خاک تا چندین برابر افزایش یافته و منجر به کمبود جذب دیگر عناصر موجود در خاک می شود.