سبزینه | شرکت تعاونی تولید روستایی
سبزینه | شرکت تعاونی تولید روستایی
از جمله حشرات شکارچی که در برنامه هاي مبارزه بیولوژیک بـه مقـدار زیـادي مـورد اسـتفاده قـرار گرفتـهانـد، بـالتوري سـبز اسـت. بـالتوريهـاي سـبز بـه خانواده Chrysopidaeتعلق داشته، لاروهاي آنها بسیار پرخور بـوده و بـه طـور طبیعی از بندپایان کوچک که داراي بدنی نرم هستند، مانند شته ها، گونـه هـاي مختلفی از شپشکها، زنجـركهـا، مگـسهـاي سـفید، پسـیلهـا، تـریپسهـا، شپشهاي چوب و انبار، لاروها و تخـمهـاي خـانواده مختلـف بـالپولـکداران، کنــه هــاي خــانواده تــار عنکبــوتی ) (Tetranychidaeو کنــههــاي گــالزا) (Eriophydaeو به مقدار کم لاروها و تخمهاي سـخت بالپوشـان، مگـسهـا و زنبورهاي اره دار و… تغذیه میکننـد. علیـرغم دامنـه میزبـانی بسـیار وسـیع آن بعضی از گونه هاي حشرات بـه عنـوان غـذاي نسـبتاً فقیـر بـراي ایـن شـکارگر محسوب میشوند
بـالتوريهـاي سـبز بـه بالاراسـته ،(Neuropteroidea راسـته ،(Neuroptera بالاخــــانواده (Hemerobioideaو خــــانواده ) (Chrysopidaeتعلــــق دارد. فســیلهــاي باقیمانــده از دوره پــرمین تعلــق آنهــا بــه Planipenniaیــا Neuropterنشان میدهد
بالتوري سـبز ) Chrysoperla carnea (Stephensدر منـابع علمـی بـه اسـامی مختلفی آمده است که تعدادي از آنها عبارتند از:
Chrysoperla، Chrysopa carnea ،Anisochrysa carnea ،Chrysopa vulgaris.
هر چند که مراحل رشد حدود 120گونـه بـالتوري شـناخته شـده اسـت بیش از 56گونه کریزوپیده از اروپا گزارش شـده اسـت. در بـین ایـن گونـه هـا C.carneaگونه اي همه جا زي بوده و در بیوتیپهاي مختلفی وجـود دارد. ایـن گونـه بـهطـور معمـول در منـاطق مختلـف اعـم از منـاطق دشـت و ارتفاعـات کوهستانی یافت میشود و یکی از رایجترین گونهها در فضاي سبز ایجـاد شـده توسط انسان و در نظامهاي کشاورزي میباشد و بهطور کلی افراد آن هر جا کـه غذا و محیط براي زمسـتان گـذرانی مناسـب باشـد پیـدا مـیشـوند و فعالیـت میکنند. مهاجرت منظم، این گونه را قادر به پراکنش سریع در زیستگاهاي اتزه مانند کشتزارهاي محصولات زراعی مینماید
حشرات کامل از زیستگاهاي نظیر؛ گیاهان زراعی و علفهاي هـرز، جـایی که لاروها رشد و فعالیت میکنند، به درختان و بوته ها یا جاهـاي کـه حشـرات کامل زمستان گذرانی میکنند پرواز میکنند و در بهار مجدداً به گیاهان علفـی باز میگردند. گونه هاي بالتوري که روي گیاهان زراعی و گیاهان منـاطق دشـت یافت میشوند و عمومـاً داراي توانـایی بـالا در پـراکنش بـوده نسـبتاً از طیـف وسیعی از مواد غذایی تغذیه میکنند.
یعنــی گونــه هــاي عمــومی خــوار یــا Generalistهســتند. در ایــران بالتوري C.carneaدر استانهـاي خراسـان، تهـران، سـمنان، زنجـان، همـدان، آذربایجـان، کردســتان، کرمانشــاه، مرکــزي، لرســتان، اصــفهان، فــارس، یــزد، کهکیلویه و بویراحمد، چهار محال و بختیاري و به عبارت دیگر در تمام منـاطق میوه خیز و مزارع و جنگلهاي استانهاي مختلف کشور پراکنده میباشد
حشره کامل: طول بدن حشره کامـل حـداکثر 13میلـیمتـر و عـرض آن بـا بالهاي باز 23تا 29میلیمتر است. این حشره در زمان فعالیت داراي بدنی بـه رنگ سبز تا سبز مایل به زرد است در پشت بدن حشره یک نـوار بـه رنـگ زرد روشن سراسري در طول سینه و شکم دیده مـیشـود. رگ بـالهـا سـبز رنـگ هستند. حشرات کامل زمستان گـذران بـه رنـگ سـبز متمایـل بـه زرد بـوده و زمینهاي به رنگ قهوهاي متمایل به قرمز دارند
تخم: تخمهاي پایدار این شکارچی سبز رنگ، به طـول 0/8تـا 0/9میلـیمتـر است و روي پایهاي بلند با قابلیت خمـش گـذارده مـیشـود. طـول پایـه تخـم معمولاً حدود 3میلیمتر است و به طور کلی 2/5تا 6میلیمتـر متغیـر اسـت. در .C carneaتخمها به صورت انفرادي گذاشته میشوند
لارو: لارو به رنگ زرد مایل به خاکستري بوده و در انتهاي رشـد خـود بـه 8/5 میلیمتر میرسد. از نظر شکل ظاهري داراي سه جفت پاي سینهاي اسـت و درطرفین مفصلهاي سینهاي و شکمی آنها برجستگیهایی دیده میشود کـه بـا موهایی پوشیده شده است
شفیره: شفیره در داخل پیله اي تخم مرغی شکل نرم و شـفاف کـه طـول آن حداکثر به طول 4/2میلیمتر میرسد قرار دارد
زیست شناسی
C.carneaداراي دگردیسی کامل و مراحل رشدي تخم، لاروف شفیره و حشـره کامل است. این شکارگر زمسـتان را بـهصـورت حشـره کامـل در پناهگـاههـاي مختلف؛ مثلاً درختان سرو سپري میکند و در گروهی از حشـرات کامـل دیـده میشود. هر دو جنس نر و ماده، کم و بیش تغییر رنـگ مـیدهنـد و بـه رنـگ زرد مایل به قهوه اي همراه با لکـه هـاي قرمـز رنـگ در قسـمت پشـتی بـدن دیـده میشوند. درجه حرارت پایین، عامل این تغییر رنگ است
ظهور حشرات کامل در دماي بیش از 12درجه سانتیگراد به تـدریج آغـاز میشود. تعداد تخمهایی که توسط حشره ماده گذاشته میشود که متغیـر و بـه 320عدد در شرایط صحرایی و تا 620عدد در شرایط آزمایشگاهی میرسد.
حشرات کامل پس از خروج از پناهگاه زمستانی از شهد و گـرده گـلهـا و نیز ترشح حشرات تغذیه میکنـد و مـیتـوان بـه وفـور آنهـا را روي درختـان مختلف مشاهده کرد. لارو پس از خروج از تخم روي پوسـته تخـم بـه مـدت 60تـا 90 دقیقـه بیحرکت مانده و سپس از پایه تخم پایین آمده و شروع به جستجو بـراي غـذا میکند. لارو در طول مدت نشو و نما دو بار جلد عوض کرده و 3سـن لاروي را طی میکند
لارو سن اول بیشتر از تخـم حشـرات و کنـه هـا و پـوره شـته هـا و سـایر حشرات کوچک تغذیه میکند و در صورت عدم دسترسی به غـذا مـیتوانـد بـه طور متوسط 48ساعت گرسنگی را تحمل کند. لارو در طول 3سن خود از تعداد متفاوتی از مراحل مختلـف شـکار خـود شامل؛ انواع شته ها، عسلک پنبه یا تخم پروانه تغذیه میکند. طـول دوره لاروي در دمـاي 18و 24/6درجـه سـانتیگراد بـه ترتیـب 16تـا 17و 9تـا 10روز میباشد.
لارو پس از رشد کامل در اطراف خود پیله تقریباً گردي بـه وجـود آورده و در داخل آن تبدیل یه شفیره میشود. لاروي که درون پیله قرار دارد و هنوز به شفیره تبدیل نشده است، پیش شفیره میگویند و در ایـن مرحلـه لارو تحـرك کمی دارد.
طول مدت شـفیرگی در دمـاي 20درجـه سـانتیگراد 13تـا 14روز و در دماي 35درجه سانتیگراد 6تا 7روز است. شفیره هنگام خروج ابتدا کمـی راه میرود و سپس در روي پیله یا در فاصله کمی از محل قرار گرفتن پیله متوقـف میشود و پس از مدت کوتاهی که حداکثر از چند ساعت تجاوز نمیکند حشـره کامل از شکافی که در قسمت پشت قفسـه سـینه بـهوجـود مـیآیـد از پوسـته شفیرگی خارج میشود.
طول دوره یک نسل کامل این حشره در صورتی که تخم، لارو و شفیره بـه ترتیـب در دمـاي 25 ،24/6 ،25درجـه سـانتیگراد قـرار گیـرد 20روز طـول میکشد. تعداد نسل این حشره در مناطق مختلف آب و هوایی دنیا بین 2تـا 8 نسل در سال متغیر است. تعداد نسـل آن در کرمانشـاه در شـرایط صـحرایی 4 نسل از اواخر اردیبهشت ماه تا اواسط مهر ماه گزارش شده است. البته این بـالتوري در شـرایط آزمایشـگاهی مـیتوانـد تعـداد نسـلهـاي بیشتري به وجود آورد. طول عمر حشره کامل بـه عوامـل محیطـی ماننـد؛ دمـا، رطوبت نسبی، نور و کیفیت و کمیت غذا بستگی دارد. در شـرایط آزمایشـگاهی بالاترین طول عمر حشره کامل ) 80تا 82روز( و بالاترین تولید تخم در دمـاي 20درجه سانتیگراد و رطوبت نسبی 80درصد میباشد
اهمیت بالتوري سبز در مبارزه بیولوژیک
.1پراکنش جغرافیایی و دامنه میزبانی وسیع؛
.2قدرت سازگاري مناسب؛
.3رفتار تغذیه اي مناسب و قدرت جستجوي بالا؛
.4امکان پرورش و تکثیر نسبتاً راحت در آزمایشگاه؛
.5امکان ذخیره سازي کوتاه مدت تخم و بلندمدت حشره کامل بـه منظـور استفاده در زمان نیاز، توجه زیادي را به عنوان عامل مبارزه بیولوژیک در مزارع، باغها و گلخانه ها جلب کرده است.
در ایران نیز زیستشناسی و روشهاي تکثیر ایـن بـالتوري بـا اسـتفاده از تخم، لارو و حشرات کامل بید غـلات Sitotroga cereallelaبـه عنـوان غـذاي لاروهاي آن در پرورش گروهی و همچنین نسبتهـاي مختلـف ترکیـب مخمـر نان، عسل )یا شکر( و آب در پرورش حشرات کامل آن مورد مطالعه قرار گرفتـه است. گزارشهاي متعددي در خصوص موفقیـت اسـتفاده از بـالتوري C.carnea در برنامه هاي مبارزه بیولوژیک در مزارع و باغها و گلخانه ها موجود است. کاربرد لارو و تخم این شکارگر به نسبت رهاسازي یک لارو سن 2بـه 10شـته در دو مرحله جمعیتهاي شته هاي فعال را در مزارع پنبه تـا 64درصـد کـاهش داده است. استفاده از لارو و تخم این شکارگر با نسبتهاي مختلف و بـر علیـه آفـات گوناگون نظیر شته، تریپس، کنه هاي تارعنکبوتی روي پنبه مجب کاهش تراکم آفات فوق تا میزان 100درصد و افزایش محصـول بـه میـزان 15درصـد شـده است. گزارشهاي متعددي در خصوص کارایی این شکارگر علیه آفـات مختلـف در خارج کشور و نیز در داخل کشور در دسترس است
