حلزون یا لیسک نوعی نرم تن در ردهٔ شکم پایان و از خانواده بی مهره گان است. هم قابلیت زندگی در آب و هم خشکی را دارند. حلزون ها در آب و خشکی یا محیط دیگری با رطوبت بسیار بالا زندگی میکنند. اکثر این موجودات شش و آب شش دارند. تمام حلزون های خشکی به دلیل نداشتن لایه محافظ برای جلوگیری از تبخیر رطوبت بدن نیاز به آب و رطوبت بالا دارند، به همین دلیل بیشتر در شب و روز های بارندگی فعالیت دارند.علت اینکه حلزون را در رده شکمپایان قرار دادهاند این است که در حقیقت تمام قسمت زیرین بدنش، پای آن بهشمار میرود.
صدف این نرم تن کوتاه، پهن با دیواره محکم و دارای شیارهایی ضخیم است. لیسه یا لیسک نوعی حلزون بدون صدف یا دارای یک صدف تقلیل یافته هستند و به نام راب هم شناخته میشوند.
حلزون و لیسک فعالیت شبانه دارند رفتار آنها تحت تأثیر سطوح رطوبت است و زمانی که هوا و خاک مرطوب هستند، فعالتر و در سطح زمین روی گیاهان مختلف و شاخه و برگ درختان جابهجا شده و از پهنک برگها تغذیه میکنند. آثار خسارت به صورت پارگی و خوردگیهای سوراخ مانند روی برگها مشاهده میشود. خسارت روی میوههای رسیده به صورت خوردگیهای سطحی و یا سوراخهای عمیقی است که مانع بازار پسندی میشود. در مواردی حلزونها از پوست تنه و شاخه درختان نیز تغذیه میکنند.
آفتی پلی فاژ است و از انواع مختلفی از گیاهان تغذیه میکند.
اگر تعداد درختان باغچه زیاد نیست، قبل از اینکه جمعیت این آفات به حد بالا برسد، بصورت دستی اقدام به جمع آوری کنید و سپس در ظرف حاوی آب صابون یا آب نمک ریخته تا منجر به از بین بردن سریع آنها شود. جمعآوری علفهای هرز بصورت کپهای در چند نقطه باغ تا حلزونها و لیسکها از آنها به عنوان پناهگاه استفاده کنند. با پهن کردن یک موکت خیس و ریختن مقداری سبوس برنج روی آن تلهای برای این آفت ایجاد کنید. در اطراف خاک پای درختان مقداری سبوس برنج بریزید (کمی روی خاک اطراف تنه) سبوس باعث خراش ظریفی روی بدن آنها میشود. بستن نوار مسی و فویل آلومینیومی دور تنه درختان باعث كاهش خسارت میشود. استفاده از پوست تخم مرغ خرد شده، تراشه چوب یا خاک اره، شن و ماسه و سنگریزه با لبههای تیز بعنوان موانع فیزیکی هستند که آفات از تماس اینگونه مواد با بدن نرم خود احساس ناراحتی کرده و مسیر خود را تغییر میدهند. روش شیمیایی کنترل این آفت استفاده از طعمه مسموم متالدهاید هست که بصورت نواری دور تنه درختان ریخته میشود بهتر است که این سم را کمی قبل از غروب آفتاب استفاده، تا حلزون به محض فعالیت از آن تغذیه کند.
جمع آوری و از بین بردن حلزون در بسیاری از موارد عملی و کار آمد میباشد.در صورتی که سطح باغ عاری از وجود این جانور باشد. و احتمال آلودگی از حاشیه باغ وجود داشته باشد. استفاده از پوسته ی شالی، خاک اره و خاکستر از راهکارهای عملی جهت جلوگیری از ورود آن است. این روش برای باغات و نهالستان های کوچک بسیار عملی و مناسب میباشد.
۱-برای درختانی که سرشاخه آن با زمین برخورد میکند به دلیل نزدیکی سر شاخه ها به زمین، حلزون ها به راحتی از طریق علف های هرز زیر سرشاخه ها خود را به بالای درخت میرساند و به راحتی از میوه های رسیده تغذیه میکنند. ایجاد فاصلهی مناسب بین سر شاخه درختان و سطح زمین با استفاده از قیم، راهکار مناسبی میباشد.
۲- حذف علف هرز زیر چتر درختان و حذف بخشی از علف های بین ردیف ها و نه همه ی آنها. زیرا در صورت حذف تمام علف هرز ها، به دلیل نبودن غذای کافی برای نرم تنان سطح باغ به نهال ها و مرکبات حمله می کنند
استفاده از طمعه مسموم آماده فریکول، متالدهاید و متالانجی توصیه میگردد.
قبل از اقدام، شرایط جوی منطقه را بررسی کنید که تا سه روز بعد از طمعه پاشی بارندگی نباشد. طمعه پاشی در صبح زود یا غروب صورت بگیرد.
در صورتی که تراکم حلزون ها در باغ زیاد میباشد بهتر است یک هفته بعد طمعه پاشی تکرار شود.