برپايه گزارش فائو باقلا بعد از لوبيا، نخود فرنگي و نخود چهارمين حبوبات از نظر اهمیت و سطح زیر کشت است. باقلا به عنوان منبعی غنی از پروتئین، سلولز و مواد معدنی در کشورهای درحال توسعه برای انسان و در کشورهای صنعتی برای حیوانات استفاده میشود. علوفه آن نیز به واسطه داشتن درصد پروتئین بالا دارای ارزش غذایی فراوانی است.  ارزش غذايي پروتئين بقولات بيشتر به علت تعادل اسيدهاي آمينه ضروري مخصوصا ً تريپتوفان و ايزولوسين است.  این گیاه یکی از کارآمدترین تثبیت کننده های نیتروژن است و میزان تثبیت نیتروژن آن تا260کیلوگرم در هکتار برآورد شده است.

از دیگر مزایای کشت این محصول هزينه كم توليد آن است. در کشاورزي مدرن باقلا به عنوان یک گیـاه کـم خـرج از نظر نیاز کم به کـود و کنتـرل حشـرات و بیمـاريهـا مطرح است.  باقلا برای تناوب در کشت با غلات گیاه مناسبی است. این گیاه علاوه بر اینکه موجب افزایش نیتروژن خاک و اصالح ساختار آن میشود، میتواند به کاهش جمعیت نماتدها، شکستن چرخه بسیاري از بیماريهاي متداول غلات و تثبیت بیولوژیک نیتروژن نیز کمک نماید.

آفات باقلا

1 -شته سیاه باقلا

شته سیاه باقلا آفتی پلی فاژ  بوده و در سراسر جهان پراکنده است. این شته زمستان را روي شمشاد و تمشک به سر میبرد و در بهار روي انواع دیگر گیاهان زندگی میکند. این آفت به دلیل خسارت مستقیم روی گیاه و نیز انتقال ویروس دارای اهمیت است، چرا که این شته میتواند ناقل حدود سی ویروس بیمارگر درگیاهان مختلف باشد. علاوه بر این شته لگومینوز و شته نخود از دیگر شته هایی هستند که به باقلا خسارت وارد میکنند.

شته سیاه باقلا به دو صورت ماده هاي بالدار و ماده هاي بي بال زنده زا در طبيعت ديده مـيشـود.  بـدن ايـن شته ها به شكل بيضوي و به رنگ سياه براق و در برخي مواقع به رنگ سياه تا سبز زيتوني است. در این آفت شاخك‌ها كوتاه تر از طول بدن و كورنيكولها سياه رنگ و در انتها باريك‌تر ميشوند. کورنیکول یک جفت اندام لوله ای جانبی-پشتی در حلقه پنجم شکم شته هاست که مواد مومی دفاعی ترشح میکند. روي شـكم پـوره هـا لكه هاي سفيد مومي ديده ميشود.  تخمها به شكل كروي و سياه رنـگ هستند و مـاده هـا بـه صورت دسته اي تخمهاشان را بر روی باقلا ميگذارند.

شته سیاه باقلا در دنیا بیش از200 گونه میزبان دارد. این شته با حمله به تمام قسمتهای هوایی گیاه به ویژه قسمتهای جوان در حال رشد، باعث توقف رشد و کوتولگی، تغییر شکل برگ و کاهش چشمگیر محصول میشود. تغذیه شته ها سبب اختلال در عملیات فتوسنتز گیاه میشود. در نتیجه وزن محصول و میزان پروتئین گیاه را کاهش میدهد. علاوه بر خسارت مستقیم این دسته آفات میتوانند ناقل تعدادی از بیماریهای ویروسی نیز شوند. شته سیاه باقلا از نظر انتقال بیماریهای ویروسی نظیر ویروس موزاییک باقلا اهمیت داردکه گاهی خسارت از این لحاظ قابل توجه است.

 کنترل بیولوژیک شته سیاه باقلا

به طورکلی شته ها چندین گروه دشمن طبیعی شامل پارازیتوئیدها، شکارگرها و بیمارگرها دارند. اینکـه چـه میزانی از جمعیت دشمنان طبیعی میتوانند از افزایش جمعیت شـته هـا جلـوگیري کننـد، شـناخته شـده نیسـت. ولـی مطالعات محققین نشان داده است که این عوامل در کنترل طبیعی و کاهش جمعیت شـته هـا بسـیار مـوثر هسـتند و در بیشتر موارد نیاز به کنترل شیمیایی نیست. مطالعات اخیر نشان داده است که زنبور پارازیتوئید لیزیفلبوس وکفشدوزک شکارگر هیپودامیا به ترتیب فعالیت پارازیتیسمی و شکارگری مناسبی روی این شته داشته اند و ضمن سازگاری خوب اقلیمی، پتانسیل بالای تولیدمثلی و کارایی جستجوگری بالایی نیز دارند. 

کنترل شیمیایی شته سیاه باقلا 

متاسیستوکس 1 تا یک و نیم لیتر در هکتار

دیمتوات 1 تا یک و نیم در هکتار

اسفیت 0/75 کیلوگرم در هکتار

2 -سرخرطومی ریشه

از خصوصیات مهم ظاهری این جنس دارا بودن یک خرطوم کوتاه و پهن است که سطح پشتی آن با پیشانی در یک امتداد قرار گرفته است.  اندازه بدن در حشرات کامل 4 تا 5 میلی متر است.  بدن باریک به رنگ قهوه ای است که سرتاسر آن از پولکهای زیادی پوشیده شده است. افراد بالغ با تغذیه از برگها لکه های شکلی U را در حاشیه برگ ایجاد میکنند. بسته به دما ماده ها شروع به تخمریزی روی گیاهان یا سطح خاک میکنند. حدود 1000تخم توسط هر فرد ماده تولید میشود. لاروها بیرون آمده از تخم وارد خاک شده و با حمله به گره های ریشه ظرفیت تثبیت ازت توسط گیاه را پایین می آورند. در آلودگی های شدید یک حالت زردی شبیه کمبود ازت به وجود می آید. آلودگی نه تنها در محصول باقلا، بلکه در محصول بعدی نیز باعث افت عملکرد میشود زیرا میزان ازت خاک در سطح پایینی است. قسمت اعظم خسارت توسط لاروها وارد میشود و تغذیه افراد بالغ اثر چندانی بر عملکرد ندارد مگر زمانی که شرایط برای رشد گیاهان باقلا واقعا نامساعد باشد و با تولید شاخ و برگ جدید، خسارت جبران نشود.

مدیریت کنترل سرخرطومی ریشه 

 با از بین بردن بقایای گیاهی پناهگاهی برای حشرات کامل در زمستان وجود نخواهد داشت در نتیجه تراکم آفت کمتر خواهد شد. 

رعایت تناوب زراعی و شخم عمیق نیز از دیگر روشهای کنترلی این آفت محسوب میشوند. 

معمولا علیه حشرات کامل مبارزه انجام میشود، چون لاروها در داخل زمین و دور از دسترس هستند. در مناطق گرم و خشکتر بالغین زمستانگذران در ماه های دی و بهمن و حشرات نوظهور در خرداد ماه در مزارع ظاهر میشوند.

استفاده از سم دیازینون 10% گرانوله و یا دیازینون 60% مایع به میزان یک لیتر در هکتار همزمان با ظهور حشرات بالغ 

3 -سرخرطومی ساقه

بدن این حشره کشیده و کوچک است. طول بدن حدود 8میلی متر و پوشیده از کرکهای زرد است که آن را به رنگ زرد نشان میدهد ولی چنانچه سرخرطومی ها با دست گرفته شوند کرکهای زرد پاک شده و رنگ اصلی بدن که سیاه است نمایان میشود. خرطوم این حشره بلند و کمی خمیده است. افراد ماده اواخر زمستان ظاهر شده و شروع به تغذیه از شاخ و برگ میکنند. تخمها طی ماههای فروردین و اردیبهشت در ساقه های باقال گذاشته میشوند. لاروها از بافت داخل ساقه تغذیه کرده و باعث خمیدگی بوته ها میشوند. بعد از طی دوره شفیرگی افراد بالغ وارد مرحله دیاپوز میشوند. این حشره معمولا یک نسل در سال دارد. 

مدیریت کنترل سرخرطومی ساقه

شخم عمیق پس از برداشت محصول و وجین علفهای هرز در کنترل این آفت موثر است. این آفت دشمنان طبیعی زیادی از قبیل زنبورهای هابروبراکون، براکون،تلنموس، انتدون و اسکمبوس دارد که الرو و شفیره این آفت را پارازیته میکنند.

4 -پروانه لوبیا

حشره کامل پروانه ی کوچکی است که رنگ آن آبی مایل به بنفش یا آبی مایل به قهوه ای است.  طول این پروانه 13-10 میلی متر و عرض آن با بالهای باز 35-30 میلی متر است.  بالهای این پروانه در زمان استراحت باز و به شکل شیروانی قرار میگیرد.  در انتهای بالهای عقبی و نزدیک به زاویه عقبی دارای یک جفت خال سیاه یا درشت است که مابین آنها یک جفت زائده دم مانند وجود دارد.

لارو این حشره از گل و میوه تغذیه میکند، لارو از گلبرگهای یک گل تغذیه کرده و سپس به طرف گل دیگر میرود که این نوع تغذیه تا زمانی که غلافها  تشکیل نشده باشند، ادامه دارد. سپس لارو به غلافهای نرم و جوان حمله کرده و از دانه تغذیه میکند، ممکن است روی هر غلاف تا 6 سوراخ ایجاد نماید.

مدیریت کنترل پروانه لوبیا

در اواخر بهار نسل اول پروانهها تخمهای خود را روی علفهای هرز و سایر میزبانها غیر ازحبوبات قرار میدهند تا اینکه گلهای این گیاهان ظاهر شوند. بنابراین لاروهای پروانه های نسل دوم روی حبوبات خسارتزا هستند.آفت به راحتی با سموم تماسی یا تماسی نفوذی قابل کنترل است. از زنبوهای پارازیتوئید براکیمریا السوس و تتراستیکوس عیاری به عنوان دشمنان طبیعی این آفت در منابع نام برده شده است.

5 -شب پره زمستاني يا كرم طوقه بر

حشره كامل كرم طوقه بر شب پره بزرگي است كه بر روي بالهاي جلويي سه لكه به ترتيب از قاعده بال تا انتهاي بال شامل لكه گرد، مثلثي و لوبيايي شكل دارد. بالهاي زيـري بـه رنـگ روشـن است. رنگ لاروها متغير بوده و از خاكستري تـا سياه ديده ميشود. لاروها اساسا ً از قاعده دمبرگها و محل اتصال ریشه به طوقه تغذیه کرده و موجب خشک شدن گیاه جوان میشوند. خسارت عمده این آفت در مراحل اولیه رشد گیاه است. به تدریج که لاروها بزرگتر میشوند به قاعده بوته ها منتقل شده و ً محل اتصال ساقه به ریشه را مورد تغذیه قرار میدهند. 

مدیریت کنترل شب پره زمستانی

تشخيص به موقع خسارت و توجه به نشانه هایی چون پژمردگی لکهای بوته ها در مزرعه در موفقیت مدیریت كرم طوقهبر مهم است. چنانچه خاك پاي اين بوته ها كمي عقب زده شود، لاروهای اين آفت در نزديكي طوقه گياه ديده ميشوند. استفاده از تله هاي فرموني جهت رديابي آفت و تعيين زمان مبارزه، شخم عميق بعد از برداشت محصول و از بين بردن بقاياي گياهي نیز جهت مبارزه با این آفت توصيه مي شود.